Nghe ca khúc Hồ trên núi
Năm 1972, nhạc sĩ Phó Đức Phương sáng tác nhạc cho một bộ phim tài liệu nhan đề “ Sông nước quê nhà ”. Hồ Cấm Sơn là một khu công trình thuỷ lợi lớn của tỉnh Hà Bắc khi ấy. Và bài hát “ Vịnh cảnh hồ Cấm Sơn ” được lồng vào phần âm nhạc của bộ phim tài liệu trên. Sau đó, tác giả cho ra mắt bài hát của mình với tên mới : “ Hồ trên núi ” .
Bài hát đến với công chúng lần đầu tiên qua giọng hát trẻ trung, trữ tình của ca sĩ Quang Phác. Lúc ấy anh vừa học thanh nhạc ở Bulgaria về và trên làn sóng Đài TNVN xuất hiện một giọng ca mới gây ấn tượng đối với người nghe.
Bạn đang đọc: “Giữa dòng nước bạc nhịp chèo ta bơi”
Hồ Cấm Sơn
Đoạn một của bài hát – bằng nét nhạc rộng rãi, thoáng đãng với nhiều nốt hoa mỹ, luyến láy đã chấm phá nên bức tranh thuỷ mạc hữu tình, đầy quyến rũ, mặc dù về lời, chỉ có bốn từ: “núi, thuyền, mây, nước”. Mỗi từ được tác giả nhắc lại hai lần ở hai dạng âm hình khác nhau đã tạo nên sự uyển chuyển và sinh động về màu sắc của bức tranh.
Xem thêm: Lời bài hát Cánh Hồng Phai
Nếu đoạn một miêu tả cảnh sắc không ít thuần tuý vạn vật thiên nhiên, gợi nên cảm xúc về sự yên bình, dịu dàng êm ả, sự hoà quyện thơ mộng của cảnh sắc hữu tình, thì sang đoạn hai, bài hát có sự đối tỷ rất rõ về tiết tấu của giai điệu nhằm mục đích miêu tả cảnh hoạt động và sinh hoạt của con người : “ Thuyền ta ngược, thuyền ta xuôi. Giữa dòng nước bạc nhịp chèo ta bơi. Ai đắp đập, ai phá núi cho hồ nước đầy, là mặt gương soi ” .
Để tô đậm cảnh tượng sôi động đó, tác giả cho hát lại đoạn nhạc này bằng lời 2 : “ Nhìn bóng chiều in ngấn nước, ta nhìn đất trời một dòng nghiêng soi, nghe tiếng rừng nghe tiếng suối xốn xang mái chèo nhịp đời sinh sôi, thuyền về bến mới, cá nặng lưới đầy ”. Thực ra, trong đoạn hai này không thuần tuý chỉ là cảnh hoạt động và sinh hoạt của con người mà tác giả vẫn lồng vào cảnh sắc vạn vật thiên nhiên. Như vậy, lao động sẽ được nhìn từ một góc nhìn trữ tình hơn, mê hoặc hơn và mọi nỗi khó khăn vất vả, cực nhọc của con người đã được tác giả san sẻ để tạo cho nó một hiệu suất cao thẩm mỹ và nghệ thuật. Cái đẹp của lao động phát minh sáng tạo, chân giá trị mang ý nghĩa nghệ thuật và thẩm mỹ của con người lao động chính là ở chỗ đó .
Xưa nay, những tác phẩm thơ ca nếu có dành một tỷ lệ lớn cho việc ngâm vịnh thiên nhiên thì giá trị của những tác phẩm ấy chính là ở chỗ mượn cảnh để nói người. Hiếm thấy trường hợp nghệ sĩ miêu tả cảnh sắc thiên nhiên thuần tuý không gởi gắm vào đó một chút tâm sự gì. “Hồ trên núi” cũng vậy. Bức tranh thiên nhiên này đẹp, độc đáo. Nhưng cái đẹp đó của thiên nhiên lại là sản phẩm sáng tạo của bàn tay con người. Và sự chiêm ngưỡng vẻ đẹp thiên nhiên kia chính là sự kiêu hãnh của những con người khuất phục được thiên nhiên.
Mặt khác, bài hát miêu tả lao động, đúng hơn là nói đến một khu công trình lao động nhưng lại không mang một chút ít gì gọi là “ mô phỏng lao động ”. ở đây, người ta không thấy có âm điệu, tiết tấu của những tiếng cuốc, tiếng mìn phá đá, cả tiếng nước chảy … Lao động ở đây được miêu tả trong sự hài hoà chung của vạn vật thiên nhiên, do đó nó rất thơ, rất lãng mạn. Bởi thế, không phải không có nguyên do để tác giả kết thúc bài hát bằng việc trở lại đoạn nhạc đầu với bốn từ “ núi, thuyền, mây, nước ”. Nét nhạc ở đầu cuối để lại trong ấn tượng người nghe vẫn là âm điệu khoan thai, dìu dặt của cảnh sắc “ hồ ” ở “ trên núi ”. Bên cạnh “ núi ” và “ mây ”, có “ thuyền ” và “ nước ”, bên cạnh tự nhiên có tự tạo là như vậy .
Bài hát ngắn gọn, hàm súc, khúc chiết. Cảm xúc dào dạt của chủ đề âm nhạc được tác giả triệt để duy trì và tăng trưởng cho tới hết bài. Bởi vậy, bài hát giữ được tính thống nhất trong cấu trúc tuyền điệu và gây cảm xúc đậm đà, tuy tác giả rất tiết kiệm ngân sách và chi phí vật liệu. Củng cố ngặt nghèo chủ đề, giai điệu tăng trưởng bám sát hợp âm chủ, không đi quá xa điệu thức chính mà bài hát nghe vẫn mê hoặc, không gây cảm xúc nghèo nàn, đơn điệu. Sự đa dạng và phong phú không chịu sóng đôi với sự cầu kỳ, phô trương mà thích làm bạn với sự tinh giản hết mức. Có thể tìm thấy điều đó ở “ Hồ trên núi ” .
Từ khi sinh ra, bài hát đã chiếm được tình cảm của phần đông công chúng yêu âm nhạc. Từ việc sáng tác về một đề tài đơn cử ( thuỷ lợi ), bài hát đã có sức khái quát để bay lên, đến với mọi người ở nhiều ngành, nhiều giới khác nhau. “ Hồ trên núi ” là một trong không nhiều bài hát hay viết về đề tài thuỷ lợi. Ngoài hình thức đơn ca, bài hát còn hoàn toàn có thể được trình diễn dưới dạng hợp xướng có lĩnh xướng với sự phối âm khôn khéo, tạo hiệu suất cao biểu lộ nhiều mẫu mã. / .
Source: https://cuulongreal.com
Category: Giải trí
