Phong tục dựng cây nêu ngày Tết mang ý nghĩa gì?

articlewriting1
( Dân sinh ) – Cây nêu được dựng lên báo hiệu một năm mới khởi đầu mở ra, sau ngày ông Công ông Táo và khi hạ cây nêu cũng là lúc người nông dân xuống đồng cày cấy vào mùng 7 tháng Giêng .Dựng cây nêu ngày Tết là phong tục truyền thống lịch sử của người Việt. Thời xưa, phần nhiều mái ấm gia đình nào cũng dựng cây nêu vào dịp Tết nhưng đến nay chỉ còn 1 số ít ít nhà duy trì phong tục này .Bên cạnh đó, một vài năm gần đây, tại 1 số ít điểm di sản trên địa phận TP. Hà Nội, những đơn vị chức năng quản trị hoặc những tổ chức triển khai hoạt động giải trí văn hóa truyền thống cũng phục dựng cây nêu gợi nhớ về truyền thống cuội nguồn văn hóa truyền thống ý nghĩa của người Việt .Phong tục dựng cây nêu ngày Tết ở Hà Nội - Ảnh 1.

Cây nêu cũng được dựng trong những dịp Lễ hội mùa Xuân.

Tại Hoàng thành Thăng Long, khoảng 3 – 4 năm nay, trong khuôn khổ hoạt động văn hóa “Tống cựu nghinh tân”, Trung tâm Bảo tồn Di sản Thăng Long – Hà Nội luôn thực hành nghi lễ dựng cây nêu một cách trang trọng. Tết Nguyên đán Canh Tý 2020, tại đình Kim Ngân và đền Ngọc Sơn, quận Hoàn Kiếm phối hợp cùng Nhóm Đình làng Việt tổ chức dựng cây nêu với sự tham gia của đông đảo người dân.

Cây nêu thường làm bằng cây tre già, cao ngọn, trên đó treo các biểu tượng, đồ vật theo đúng phong tục và quan niệm của người xưa. Ngày dựng cây nêu người ta gọi là ngày lên nêu và ngày 7/1 âm lịch là ngày hạ nêu. Người Mường thường trồng cây nêu vào ngày 28/12 âm lịch, người H’mông dựng cây nêu trong lễ hội Gầu tào (cầu phúc hoặc cầu mệnh) tổ chức từ ngày 3 – ngày 5 tháng Giêng Âm lịch.

Theo sự tích người xưa kể lại rằng : Truyền thuyết về dựng cây nêu thì rất nhiều nhưng thường mang ý nghĩa là cây bảo vệ cho người dân, cho vùng đất đó yên lành, bảo vệ khỏi quỷ dữ và tà ma xâm nhập. Bóng của cây nêu lan tỏa đến đầu thì đấy là đất Phật, đất dân lành ; lũ quỹ dữ buộc chạy ra ngoài Biển Đông. Bởi theo ý niệm của người xưa, quỷ dữ còn trong đất liền, sống chung với con người, gây nhiều thứ gây rắc rối cho con người. Khi dựng cây nêu lên, Bụt giúp người dân hóa phép trừ tà. Ngoài ra, người xưa còn dùng vôi bột vẽ mũi tên trước cổng nhằm mục đích ra hướng Đông hoặc xung quanh cây nêu trừ tà …

Cũng theo truyền thuyết cây nêu gắn liền với Phật giáo, với tín ngưỡng bản địa và đó là sự khéo léo trong phối hợp giữa hai tôn giáo. Việc dựng cây nêu ngày Tết, ngoài ý nghĩa xua đuổi ma quỷ còn mang ý nghĩa cầu cho quốc thái dân an, mùa màng tốt tươi, đất nước thịnh vượng.

Vật dụng treo trên cây nêu cũng mang những ý nghĩa riêng. Cây tre hình tượng vật dương, lọng tàn hình tròn trụ treo trên cây tre hình tượng cho vật âm. Lọng tàn gồm 5 con con cá chép với những màu khác nhau biểu trưng cho ngũ hành : Màu vàng ở giữa, màu trắng ở phía Nam, màu đen ở phía Bắc, màu xanh ở phía Đông và màu đỏ ở phía Tây .Trên ngọn nêu cũng có những đồ vật khác kèm theo. Đó là cái giỏ để bắt cua, thường khi treo lên thì đựng ngũ cốc ; cái sời bắt cá đựng cây gai trừ tà ma và khí không tốt ; còn túi rút đính đồng xu tiền. Khi hạ cây nêu xuống thì ngũ cốc mang đi gieo trồng. Ngoài những đồ vật, trên ngọn nêu cũng treo dải lụa viết những lời viết ước nguyện. Tuy nhiên, những đồ vật treo trên ngọn nêu hoàn toàn có thể mỗi vùng khác nhau vì theo ý niệm, tập quán mỗi nơi .Trong những tiệc tùng, cây nêu được xem là tiêu điểm tập trung chuyên sâu, liên kết hội đồng. Khi cây nêu được dựng lên, tổng thể mọi hoạt động giải trí khác đều dừng lại, tạo nên thế cân bình tuyệt đối trong sự quản lý và vận hành giữa năm cũ và năm mới. Con người yên tâm đi dạo, cả hội đồng hoạt động và sinh hoạt vui tươi, quên đi những ưu tư của năm cũ để sẵn sàng chuẩn bị đảm nhiệm những niềm vui của năm mới.

0000000000